ट्रम्पको दोस्रो कार्यकालमा नेपालले के अपेक्षा गर्ने ?

टिकटक प्रतिबन्ध

ट्रम्पले चिनियाँ स्वामित्वको सोशल मिडिया प्लेटफर्म टिकटकलाई ७५ दिनका लागि प्रतिबन्ध लगाउने कानूनको कार्यान्वयन स्थगित गर्ने निर्देशनमा पनि हस्ताक्षर गरेका छन् । ट्रम्पले आफ्नो आदेशले टिकटकको मूल कम्पनीलाई बहुसंख्यक हिस्सेदारी किन्नको लागि अमेरिकी साझेदार खोज्न थप समय दिने बताएका थिए तर उनले हस्ताक्षर गरेको निर्देशनको विवरण स्पष्ट छैन ।

ट्रम्पको दोस्रो कार्यकालमा नेपालले के अपेक्षा गर्ने ?

१.  नेपाल-अमेरिका द्विपक्षीय सम्बन्धमा प्रभाव
ट्रम्पको पहिलो कार्यकालमा नेपालसँगको सम्बन्धमा प्रमुख परिवर्तन आएको थिएन, तर त्यस समयमा नेपालले अमेरिकासँग व्यापार, सहयोग र विकासका क्षेत्रमा केही महत्त्वपूर्ण सम्झौताहरू गरेको थियो । दोस्रो कार्यकालमा ट्रम्पको अमेरिका फर्स्ट नीतिका कारण नेपालले केही चुनौतीहरूको सामना गर्न सक्छ । ट्रम्पले आफ्नो पहिलो कार्यकालमा विदेशी सहायता घटाउने प्रयास गरेका थिए र यो नीति दोस्रो कार्यकालमा पनि जारी राख्न सक्छन् । त्यसैले नेपालले अमेरिकी आर्थिक सहयोग र विकास सहायता कम हुने सम्भावना हुन सक्छ।

अमेरिकाले नेपालमा व्यापार र लगानीको अवसरलाई प्रवर्द्धन गर्ने प्रयास भने गर्न सक्छ । तर यदि ट्रम्पले अमेरिका फर्स्ट नीति पालन गरे भने, नेपालको निर्यात र अमेरिकी बजारमा पहुँच बढाउन चुनौतीपूर्ण हुन सक्छ। नेपालले अमेरिकी लगानी आकर्षित गर्न र व्यापार सम्झौताहरूमा सफल हुनका लागि रणनीतिक योजना बनाउन आवश्यक हुनेछ।

२. चीनसँगको सम्बन्धमा प्रभाव
ट्रम्पको दोस्रो कार्यकालमा अमेरिकाले चीन र इरानसँग प्रतिस्पर्धात्मक र विरोधात्मक नीतिहरू जारी राख्ने सम्भावना छ। नेपालका लागि यसका केही विशेष प्रभावहरू हुन सक्छ। नेपाल भौगोलिक रूपमा चीनसँग सँगै छ, ट्रम्पको नीतिको कारण चीनसँगको आर्थिक र कूटनीतिक सम्बन्धमा केही चुनौतीहरूको सामना गर्न सक्छ। चीनको बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभमा नेपालको संलग्नता रहेको अवस्थामा ट्रम्पको चीनसँगको प्रतिस्पर्धा र व्यापार युद्धले नेपालमाथि दबाब श्रीजना हुन सक्छ।

३. भारतसँगको कूटनीतिक सम्बन्धमा प्रभाव
भारत र अमेरिका बीचको सम्बन्ध ट्रम्पको पहिलो कार्यकालमा बलियो भएको थियो, र यसले नेपालमा कूटनीतिक परिप्रेक्ष्यमा केही असर पुर्याउन सक्छ। यदि ट्रम्प दोस्रो कार्यकालमा पनि भारतसँगको सशक्त साझेदारी कायम राख्छन् भने, नेपालले केही सर्तहरूमा सन्तुलन राख्नका लागि अतिरिक्त कूटनीतिक प्रयास गर्नुपर्ने हुन सक्छ। नेपालले भारतसँगसँगै अमेरिकासँग पनि सन्तुलित कूटनीतिक सम्बन्ध कायम राख्नुपर्ने चुनौती सामना गर्न सक्छ। भारत र अमेरिका बीचको रणनीतिक साझेदारीले नेपाललाई आफ्ना चासोहरूको रक्षा गर्न थप सर्तहरूको दबाब ल्याउन सक्छ। क्षेत्रीय सुरक्षा र प्रभावस् ट्रम्पको नीतिले दक्षिण एशियामा अमेरिकी सैन्य उपस्थिति र क्षेत्रीय सुरक्षा क्षेत्रमा बढी ध्यान पुर्याउन सक्छ। यसले नेपाललाई भारत र चीन बीचको शक्ति सन्तुलनमा समन्वय कायम राख्न चुनौती दिइरहने छ।

४.  विकास र मानवीय सहायता
ट्रम्पको प्रशासनले विदेशी विकास सहायता कटौतीको पक्षमा रहेको थियो, र दोस्रो कार्यकालमा यो नीति जारी रहन सक्छ। यसका कारण नेपालले अमेरिकाबाट प्राप्त हुने केही महत्त्वपूर्ण मानवीय र विकास सहयोगमा कमी आउन सक्छ।  यदि अमेरिकाले विदेशी सहायता कटौती गर्छ भने, नेपालका विकासका प्रमुख क्षेत्रहरू, जस्तै स्वास्थ्य, शिक्षा, र भोकमरी निवारणका लागि अमेरिकी सहयोगमा कमी आउन सक्छ।

५.  नेपालको अन्तर्राष्ट्रिय छवि र कूटनीति
ट्रम्पको दोस्रो कार्यकालको प्रभाव अन्तर्राष्ट्रिय कूटनीतिमा पनि पर्नेछ। नेपाल, जुन परम्परागत रूपमा तटस्थ र सन्तुलित कूटनीतिक नीति अपनाउने देश हो, त्यसलाई ट्रम्पको नीतिमा विशेष ध्यान दिनुपर्ने हुन सक्छ। ट्रम्पको विदेश नीति अनिश्चित र बढी कार्यकारी हुनसक्छ, जसले नेपाललाई आफ्नो तटस्थता र सन्तुलन कायम राख्नको लागि थप चुनौती पुर्याउन सक्छ। नेपालले अमेरिका र चीनसँगको सम्बन्धमा सजग रणनीति अपनाउनुपर्ने हुन सक्छ।

६. जलवायु परिवर्तन र वातावरणीय नीतिहरू
ट्रम्पको पहिलो कार्यकालमा पेरिस जलवायु सम्झौताबाट बाहिर जानु र जलवायु परिवर्तनको विरुद्ध कडा कदम नचलाउनुको कारण नेपाल लगायत अन्य विकासशील देशहरूले पर्यावरणीय संकटको सामना गर्नुपर्ने चुनौती झन् बढेको थियो। दोस्रो कार्यकालमा पनि, ट्रम्पले यो नीति जारी राखे भने पर्यावरण संरक्षणमा थप समस्या उत्पन्न हुने देखिन्छ।  नेपाल, जसको वातावरणीय प्रणाली जलवायु परिवर्तनबाट गम्भीर प्रभावित छ, यसमा विश्वव्यापी सहकार्यको महत्त्व देख्न सक्छ। ट्रम्पको नीतिले यसमा सहकार्यमा थप कठिनाइ ल्याउन सक्छ।